Faaliyet Tabanlı Bütçeleme (Activity-Based-Budgeting), maliyetleri tahmin etmek için faaliyetlerin kapsamlı bir şekilde analiz edildiği bir bütçeleme yöntemidir. ABB, bütçe oluştururken geçmiş maliyetleri hesaba katmaz.
Geleneksel bir bütçeleme yöntemi, önceki maliyetleri enflasyona veya iş faaliyetindeki değişikliklere göre ayarlarken, Faaliyet Tabanlı Bütçeleme, maliyetlere bakmanın çok daha kapsamlı bir yoludur.
Bir işletmenin maruz kaldığı her maliyet, verimliliklerin yaratılıp yaratılamayacağını ve maliyetlerin düşürülüp düşürülemeyeceğini belirlemek için yakından incelenecektir. Bu inceleme aktivite seviyelerinde azalma veya gereksiz aktivitelerin tamamen ortadan kaldırılması şeklinde olabilir. İncelemeler sonucunda ABB, işletme maliyet etkenlerini analiz etmeyi ve işletmenin daha karlı hale gelmesini sağlamayı hedeflemektedir.
Yukarıdaki şema, ABB bütçelemesinin geleneksel bütçeleme yönteminden ne kadar farklı olduğunu göstermektedir. Geleneksel bir yöntem, geçmiş değerlere dayalı olarak öngörülen maliyetleri basitçe artırır veya azaltırken, ABB maliyetleri daha kademeli olarak parçalara ayırır.
ABB üç ana adımda izlemektedir:
- Çeşitli faaliyetlerin maliyet etkenlerini belirleyin.
Örneğin, bir üretim tesisi için maliyet etkenleri, çalışanlara ödenen toplam çalışma saatleri ve ücretler olabilir.
- Her bir maliyet etkeninde gereken birim sayısını tahmin edin.
Örneğin, üretim tesisinin üretim hattında her zaman üç kişiye ihtiyacı olabilir ve bu da haftada 240 çalışma saatine karşılık gelir.
- Bu maliyet etkeniyle ilgili faaliyet birimi başına maliyeti hesaplayın.
Örneğin, depo emeğinin ücreti saatte 12 Usd olabilir.
Faaliyet Tabanlı Bütçeleme Ne Zaman Kullanılır?
İşletmeler, bir ABB sisteminin uygulanmasının mantıklı olup olmayacağını belirlemek için hedeflerini ve gereksinimlerini analiz etmelidirler. ABB, daha köklü işletmelerin sahip olduğu geçmiş maliyet verilerinden yoksun olan yeni işletmelere daha uygundur.
Örneğin, köklü bir perakende işletmesi, uzun yıllar boyunca karlılık elde etmek için stratejisini optimize etmek adına değişiklikler yapar. Bu işletme maliyet faktörlerinin ne olduğunu tam olarak biliyordur ve elde ettiği kar nispeten eşit bir büyüme oranında kalacaktır.
Öte yandan, yeni bir girişim yapan işletmede hali hazırda tarihsel finansal bilgi bulunmamaktadır. Yeni bir başlangıçta, daha doğru mali tahminler yapmak için her bir maliyet etkenini ve bunlara karşılık gelen faaliyet seviyelerini incelemek faydalı olacaktır.
ABB Avantajları
- Diğer bütçeleme yöntemlerine göre ABB, her bir operasyonel faaliyet için ilişkili maliyetlerin tam olarak ne olduğunu görmenize olanak tanır. Ayrıca, bir şirketin karlılığına neyin zarar verebileceğini belirlemek için bu maliyetleri daha da azaltmaya yardımcı olur.
- Diğer bütçeleme yöntemleri, faaliyetleri gerçekleştirmek için girdi maliyetlerine bakarken, ABB maliyetleri yönlendiren çıktılara bakar. Bunu yaparken yönetim, farklı iş birimlerini birbirine göre daha iyi değerlendirebilir ve sermayeyi en karlı gördükleri yere tahsis edebilir.
ABB Dezavantajları
- Diğer bütçeleme yöntemlerine göre daha maliyetli ve zaman alıcıdır. Bir iş faaliyetiyle ilişkili tüm maliyetler izlendiğinden, tüm teknik ayrıntılar ortaya çıktıkça kaydedilmelidir.
- ABB ile ilgilenen muhasebeciler, iş süreçleri hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmalıdır. Bu, özellikle karmaşık üretim döngüleri olan işletmelerde zor olabilir. İşletmelerin, artan tahmin doğruluğunun bir ABB sistemini uygulamak için gereken ekstra yatırıma değip değmeyeceğine karar vermesi gerekir.
Bu yazı
https://corporatefinanceinstitute.com/resources/knowledge/accounting/activity-based-budgeting/
sayfasını Türkçeleştirme ve derleme çabasıdır.