Ürün Portföy Matrisi olarak da anılan Boston Consulting Group Matrisi (BCG Matrix), her ne kadar bir firmanın marka portföyünün stratejik konumunu değerlendirmek ve bir iş planlama aracı olarak algılansa da, bu matris aynı zamanda finans organizasyonları tarafından sıklık ile kullanılan bir finansal değerleme aracı haline gelmiştir.
BCG Matrisi, bir firmanın ürün ve / veya hizmetlerini 2 X 2 matris olarak sınıflandırır. Her bir kadran, nispi pazar payı ve pazar büyüme oranına bağlı olarak düşük veya yüksek performans olarak sınıflandırılır.
Pazarlama açısından matristeki varsayım, göreceli pazar payındaki artışın şirketteki nakit akışının artmasına neden olacağı yönündedir. Firmalar, ölçek ekonomilerinden faydalanır ve rakiplerine göre bir maliyet avantajı elde ederler. Pazar büyüme oranı sektörden sektöre değişir, ancak genellikle %10’luk bir kesme noktası gösterir; %10’dan yüksek büyüme oranları yüksek, %10’dan düşük büyüme oranları ise düşük kabul edilir.
Finansal perspektiften bakıldığında ise ürün, kategori ve grupların finansal açıdan yarattığı karlılık, katma değer ve yarattığı nakit akışı ele alınır.
BCG Matris Kadranları
- Soru İşaretleri :Karlılığı yüksek ancak satış hacmi düşük ürünler.
- Yıldızlar :Karlılığı yüksek ve satış hacmi yüksek ürünler.
- Köpekler :Hem karlılığı hem de satış düşük ürünler.
- Süt (Nakit) İnekler :Karlılığı düşük ancak satış hacmi yüksek ürünler.
Pazarlama açısından BCG Matrisinin yatay ekseni, bir ürünün pazar payı miktarını ve belirli pazardaki gücünü temsil eder. Göreceli pazar payını kullanarak, bir şirketin rekabet gücünü ölçmeye yardımcı olur. Dikey ekseni ise, bir ürünün büyüme oranını ve belirli bir pazarda büyüme potansiyelini temsil eder.
- Soru İşaretleri
Soru İşareti çeyreğinde yer alan ürünler, karlılığı yüksek ancak düşük satış hacmine sahip ürünlerdir. Soru İşaretleri, yönetimsel olarak üzerinde en çok durulması gereken ürünlerdir. Bu ürünlerin pazar paylarını dolayısı ile satış hacimlerinin artırmak için kapsamlı yatırım ve kaynaklara ihtiyaç vardır. Hiç şüphesiz, bu klasmanda yer alan ürünlerin satışlarının artması, şirketin karlılığını doğrudan arttıracaktır. Bu ürünlere yapılan yatırımlar genellikle Nakit İnek çeyreğinden gelen nakit akışlarıyla finanse edilir.
En iyi senaryoda, bir firma ideal olarak Soru İşaretlerini Yıldızlara dönüştürmek isteyecektir (Şekilde A ile gösterildiği gibi). Soru İşaretleri gerekli satış hacmini yakalayamadığı takdirde Köpek segmentine dahil olurlar.
- Köpekler
Köpekler çeyreğinde yer alan ürünler, düşük kar ve satış hacmine sahip olan ürünlerdir. Firmalar bu kadrandaki ürünleri stratejik bir değer yaratmıyor, üretimleri sebebi ile sabit masrafların karşılanmasına bir katkı sağlamıyor ve bu ürünlerin hiçbir şekilde Yıldız kadranına ulaşamayacakları düşünüyorlar ise tipik bir şekilde aşamalı olarak kaldırırlar (Şekilde B ile belirtildiği gibi).
- Yıldızlar
Yıldız çeyreğindeki ürünler, hem karlı hem de satış hacimleri yüksek ürünlerdir. Yıldız kadranındaki ürünler bir şirketin bilançolarında en büyük değeri yaratan ürünlerdir. Ancak, benzer rakip kuruluşlarda büyük ihtimalle bu Yıldız ürünlerin farkına varıp benzer ürünleri piyasaya sürme olasılığı yüksek olduğundan avantaj ve karlılığı korumak amacı ile Yıldızlar önemli miktarda nakit tüketir, ancak aynı zamanda büyük nakit akışları oluşturur.
Pazarın olgunlaşma süresince ve bu ürünler başarılı olmaya devam ettikçe, doğal olarak karlılık marjları düşmeye başlayacak, buna paralel olarak satış hacimleri yükselmeye devam edecek ve Yıldızlar Nakit İnek olmak için göç edeceklerdir.
- Nakit İnekler
Nakit İnekler çeyreğindeki ürünler, oturmuş, karlılığı düşük ama çok yüksek satış hacimlerine ve yüksek pazar payına sahip ürünlerdir. Nakit İnekler çeyreğindeki ürünler, pazarda lider olan ürünler olarak düşünülmektedir. Ürünlerin halihazırda önemli miktarda yatırımı vardır ve konumlarını korumak için önemli ilave yatırımlar gerektirmez. Nakit İnekler tarafından üretilen nakit akışları yüksektir ve genellikle şirketlerin tüm operasyonlarının en büyük finansman kaynağıdır.
Bu kategoride olan ürünler kategori isminden de anlaşılacağı gibi “sağılır” ve firmalar bu ürünlerden kar elde ederken ek bir yatırım yapmaktan imtina ederler.
Bu yazı
https://corporatefinanceinstitute.com/resources/knowledge/strategy/boston-consulting-group-bcg-matrix/
sayfasını Türkçeleştirme ve derleme çabasıdır.